مقاله در مورد زمین و دیم کاری فایل ورد (word) دارای 48 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله در مورد زمین و دیم کاری فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله در مورد زمین و دیم کاری فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله در مورد زمین و دیم کاری فایل ورد (word) :

زمین و دیم کاری

مقدمه :
از ابتدای تاریخ کشاورزی تا حدود سال 1950 می‌توان گفت تقریباً تمامی افزایش در تولید محصول ناشی از توسعه اراضی زراعی پایه بوده است . از آن زمان به بعد عملکرد در واحد سطح برای محصولات اساسی افزایش روز افزون داشته که علت عمده این افزایش در عملکرد را می‌توان در به کارگیری نهاده‌های پر انرژی دانست . بین سالهای 1950 و 1985 تعداد تراکتورهای مزارع 4 برابر، سطح اراضی فاریاب در جهان 3 برابر و استفاده از کودهای شیمیایی 9 برابر شده است . طی همین سالها انرژی مورد استفاده در کشاورزی در سطح جهانی به میزان 9/6 برابر افزایش یافته است .

طی این سالها آبیاری نقش بسیار مهمی را در افزایش سریع تولید غذا ایفا نمود کل اراضی فاریاب دنیا در سال 1950 معادل 94 میلیون هکتار بود که تا سال 1960 به 140 میلیون هکتار ، تا سال 1970 به 198 و تا سال 1985 به 217 میلیون هکتار بالغ گردید . اما در حال حاضر نرخ توسعه آن به یک در صد در سال کاهش یافته است . برای جوابگویی به نیازهای غذایی جمعیت رو به رشد دنیا تولید محصولات تا سال 2000 باید 50 تا 60% بیشتر از تولیدات سال 1980 باشد
تقاضای روزافزون برای غذا و پوشاک و کاهش چشمگیر در توس عه اراضی فاریاب به این معنی است که در آینده کشاورزی دیم نقش به مراتب مهمتری را در تأمین نیاز های غذایی بشر ایفاء خواهد نمود . بدین ترتیب تولید محصولات کشاورزی در مناطق خشک و نیمه خشک که 40% کل اراضی در سطح جهان را تشکیل می‌دهند و جمعیتی حدود 700 میلیون نفر را در خود جای داده ، توسعه خواهد یافت ، تقریباً ¬¬¬¬¬¬¬¬¬22 این اراضی در کشورهای در حال توسعه که از نرخ رشد جمعیتی بالایی بر خوردارند ، قرار دارند . خاکهای این اراضی معمولاً بافت درشتی داشته و از لحاظ باروری و مقدار مواد آلی در سطح پایینی می‌باشند . ظرفیت نگهداشت آب در آنها پایین بوده و در مقابل فرسایش آبی و بادی به آسانی آسیب پذیرند . توسعه کشاورزی دیم در این مناطق که از لحاظ اقلیمی – خاکی دارای شرایط سخت و حساسی هستند ، مدیریت دقیقی را طلب می‌کند چرا که در صورت به کارگیری روشهای غیر اصولی و مدیریت ضعیف فرآیند تخریب خاک به آسانی در این مناطق به وقوع خواهد پیوست .

تاریخچه دیم کاری در جهان (1)
از قرنها قبل دیم کاری در جهان رایج بوده است ولی آنچه که در حال حاضر در کشورهای پیشرفته صورت می‌گیرد با دیم کاری در سرزمینهای در حال رشد تفاوت فراوان دارد . در بسیاری از مناطق دیم خیز جهان مثل قسمتهائی از آفریقا و خاورمیانه از قرنها قبل تاکنون تغییرات زیادی در سیستم دیم کاری صورت نگرفته و در بسیاری از این مناطق کشاورزی سنتی و کشت گیاهان زراعی محدود به مساحت های کم و با ابزار دستی و دامها صورت می‌گیرد و از دوران مسیحیت تا کنون بسیاری از این روشها تغییر زیادی ننموده و دگرگونی قابل توجهی در آن بوجود نیامده یا روندی بسیار کند

داشته است تنها دگرگونی در مناطقی که از نظر اقتصادی امکان پذیر بوده مکانیزه شدن نوع شخم بوده ولی روشهای کاشت و برداشت تغییر زیادی نکرده است در حالیکه کلیه مناطق دیم خیز در کشورهای پیشرفته با تغییرات زیادی از نظر مدیریت کشت و نگهداری خاک مواجه بوده‌اند .

پیشرفته‌ترین کشورها از نظر مدیریت و تکنولوژی در دیم کاری عبارتند از : استرالیا ، کانادا و آمریکا که در آنها تکامل مدیریت در دیم کاری به موازات هم بوده در عین حال که مشابه همدیگر نبوده است بدین معنی که در استرالیا اهمیت گوسفند داری و تولید پشم منجر به توسعه مدیریت در دیم کاری شده که با کانادا و آمریکا متفاوت است در آمریکا احداث راه‌آهن عامل مهمی در توسعه دیم کاری و بهبود مناطق دیم خیز بوده است و علاقمندی و تمایل دست‌اندرکاران راه‌آهن برای توسعه این مناطق جدید وقتی افزایش یافت که حمل تولیدات کشاورزی با بازارها منبع درآمدی برای آنها گردید و مقدار قابل توجهی زمین برای فروش در تصاحب آنها قرار گرفت . صاحبان راه‌آهن برای جلب توجه کشاورزان مهاجر به این مناطق مزارع آزمایشی ایجاد نمودند تا امکان کشت و زرع در این مناطق را به آنها نشان دهند . همچنین درتأسیس ایستگاههای تحقیقاتی همکاری نمودند و نیاز به اطلاعات و تشکیلاتی برای بررسی مسائل و پیدا کردن راه‌حلها منجر به برگزاری کنگره دیم کاری و بعدها کنگره بین‌المللی دیم کاری شد و دستگاههای تحقیقاتی دیم تأسیس گردید و برای اولین بار نشریات تحقیقاتی در سال 1915 بوسیله آنها چاپ گردید . آمریکا دارد .ولی در استرالیا ضمن اینکه مراحل کشت ممتد و آیش تابستانه شبیه آمریکا و کانادا است ولی در بسیاری از مناطق آن استفاده از تناوب چراگاه – زراعت رایج شده که ناشی از اهمیت اقتصادی پشم در آنجاست این روشها هم برای گوسفند داری و هم برای تولید غله مفید واقع شده است و با کشت گیاهان علوفه‌ای لگومینوز که خودبخود بذر آنها می‌ریزد مانند یونجه‌های یکساله جایگزین آیش سنتی شده است .
از جنگ جهانی دوم به بعد در کشورهای پیشرفته دیم کاری پیشرفت شایان توجهی نموده و  و کاشت و برداشت ، پیدایش واریته‌های پرمحصول و مقاوم به بیماریها و استفاده بهتر از کود شیمیائی همه در این پیشرفت سهیم بوده‌اند . ولی در کشورهای عقب افتاده یا در حال پیشرفت در عین حال که نیاز به خودکفائی در تولید غلات باعث بیداری اذهان در جهت توسعه روشهای پیشرفته دیم کاری شده اما بسیاری از زمینهای مناسب برای دیم کاری به خصوص در مناطق مدیترانه‌ای و خاورمیانه قرنها مورد استفاده و بهره‌برداری بی‌رویه قرار داشته و بنابراین خاک و شرایط اقلیمی تنها مسائلی نیستند که باید برای تثبیت تولیدی مناسب آنها را حل کرد . عملیات زراعی و آداب و رسومی که در طول قرنها رواج داشته است مانع پذیرش روشهای جدید می‌گردد و مدیریت ضعیف و ناکافی برای تولید مطلوب نیز ناشی از همین محدودیت روشهای سنتی تولید کشاورزی است که شاید لازم باشد برای اینگونه مناطق و اراضی مدیریتهائی که در دیم کاری کشورهای پیشرفته اعمال می‌شود بکار گرفت .
هزاران هکتار از زمینهای کشاورزی جهان امروزه زیر کشت قرار دارند که بهتر است از آنها به عنوان مرتع استفاده نمود و این وظیفه یک مدیر و متخصص زراعت در تولیدات دیم است که این قبیل زمینها را به وجه احسن مورد استفاده قرار دهد.
دیم کاری و اهمیت آن در زراعت (2)
دیم کاری به معنی کشت بدون آبیاری است و به زراعتی گفته میشود که با آب باران رشد و نمو نماید . دیم کاری در کشور ما بخصوص در زراعت گندم و جو اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد زیرا بخش عظیمی از اراضی مزروعی کشور را بخود اختصاص داده است طبق آمارهای موجود سطح زیر کشت سالیانه گندم و جو بصورت دیم در کشور حدود پنج میلیون هکتار می‌باشد ( 4 میلیون گندم دیم و یک میلیون هکتار جو دیم ) ولی متأسفانه تاکنون کشت دیم بعنوان یک تکنیک شناخته نشده و بصورت یک منبع عظیم تولید برای اساسی‌ترین محصول غذائی کشور و بصورت یک مسئله اقتصادی و حیاتی در جامعه مورد توجه قرار نگرفته است . با توجه بمصرف سرانه یا متوسط مصرف هر نفر ازافراد کشور در طول مدت سال که حدود 150 کیلوگرم است و منظور نمودن حدود700000 تن مصرف بذر برای کشت و حدود 800000 تن مصارف صنعتی برای تهیه شیرینی و ماکارونی و غیره ; برابرآمار سال 61 سالیانه حدود 2 میلیون تن گندم کمبود از کشورهای خارج وارد می‌کنیم که تولید آن خود در انحصار قدرتمندان کشورهای پیشرفته قرار داشته و فروش و تحویل آن بعنوان یک حربه یا سلطه سیاسی بر علیه کشورهای نیازمند مورد استفاده قرار می‌دهند و برای نجات و

رهائی از قید این وابستگی‌ها چاره‌ای جز تقویت بنیانهای اقتصادی در زمینه تولید آنها در کشور نخواهیم داشت .
هر چند موفقیت در زراعت دیم بستگی به نزولات آسمانی و رحمت کافی و منظم الهی دارد اما کیفیت و روش شخم و تهیه بموقع زمینهای مزروعی دیم و اعمال شیوه‌های صحیح کشت تأثیر بسیار عمده‌ای در بهبود وضعیت زراعت و در نتیجه افزایش تولید دارد . در صورتیکه سعی شود وسیله مروجین و سایر عوامل دست‌اندرکار آموزش‌های فنی لازم به کشاورزان دیم کار داده شده و آنان را بنکات و مسائل فنی حفظ و ذخیره رطوبت خاک در سال آیش آگاه سازند و از طرف دیگر دولت نیز بجای تحمل هزینه‌های گزاف وارد نمودن گندم از کشورهای خارج با کمکهای معنوی و مالی بطرق مناسب کشتکاران دیم را هدایت و حمایت نماید بدون تردید میزان تولید گندم و جو در اراضی دیم کشورمان حداقل به دو برابر آنچه که هست خواهد رسید و بتدریج نیازی به وارد کردن این محصول نخواهیم داشت بعنوان نمونه در زراعت‌های دیم که بمسائل حفظ و ذخیره‌سازی رطوبت در خاک و استفاده صحیح از نهاده‌ها توجه شده است میزان تولید در یک هکتار حدود 2000 تا 2500 کیلوگرم در هکتار بوده است در حالیکه برابر آمار منتشر شده از طرف مرکز آمار ایران در سال 1358 در استانهای مختلف کشور کمترین سطح زیر کشت گندم دیم در استان کرمان 1745 هکتار و با متوسط عملکرد 542 کیلوگرم و بیشترین سطح زیر کشت مربوط به استان آذربایجانشرقی 477744 هکتار و با عملکرد 471 کیلوگرم بوده و در سطح کل کشور مقدار اراضی زیر کشت گندم دیم 4001984 هکتار و با متوسط عملکرد 477 کیلوگرم بوده است .

مسائل اصلی زراعت دیم (2و3)
مهمترین عواملی که در میزان تولید محصول در زراعت دیم مؤثرند عبارتند از :
1- وضعیت آب و هوا و میزان بارندگی سالیانه .
2- منابع تأمین رطوبت خاک .
3- تناوب و آیش در کشت دیم .
4- خصوصیات خاک زراعتی .
5- طرز تهیه زمین و روش کار بمنظور ذخیره سازی رطوبت در زراعت دیم.
6- استفاده از ماشین آلات و ادوات کشاورزی در زراعت دیم .
7- استفاده صحیح و بموقع از نهاده‌ها در زراعت دیم .

وضعیت آب و هوائی و میزان بارندگی سالیانه (2)
در زراعت دیم که آبیاری صورت نمی‌گیرد مقدار بارندگی سالیانه اولین عامل مهم موفقیت دیم می‌باشد . بطور کلی مناطقی که آب و هوای معتدل و بارندگی سالیانه‌ای بیش از 300 میلی

متر دارند برای زراعت گندم و جو بصورت دیم مساعد می‌باشند و بهمین دلیل مناطق دیم کاری ایران را از نظر میزان بارندگی سالیانه بشرح زیر طبقه‌بندی می‌نمایند :
الف) مناطق کم باران بارندگی سالیانه کمتر از 250 میلیمتر .
هریک میلیمتر باران مساویست با یک لیتر آب در متر مربع زیرا هر متر مربع 10000 سانتیمتر مربع می‌باشد و هر لیتر آب برابر 1000 سانتیمتر مکعب یا 10000 میلیمتر مکعب است بنابراین مناطق فوق مناطقی هستند که در سطح آنها ارتفاع بارندگی سالیانه اعم از باران یا برف آب شده کمتر از 250 میلیمتر یا 25 سانتیمتر است یعنی در هر متر مربع زمین در طول یکسال زراعی مقدار 250 لیتر آب باران برای مصرف زراعت میرسد که متأسفانه این مقدار برای زراعت دیم کافی نبوده و زراعتی بعمل نمی‌آورد و بهتر است اینگونه اراضی به کشت گیاهان مرتعی و علوفه دیم اختصاص یابند و از چرای بی‌رویه در آنها نیز جلوگیری شود تا سطح زمین همیشه دارای پوشش گیاهی بوده از فرسایش خاک جلوگیری گردد .
ب) مناطق با میزان بارندگی سالیانه بین 250 تا 350 میلیمتر
در مناطقی که میزان بارندگی سالیانه بین 250 تا 350 میلیمتر می‌باشد در حال حاضر کم و آیش دیم کاری گندم و جو انجام می‌شود اما این مقدار بارندگی نه تنها برای زراعت دیم کافی نیست بلکه ریزش باران نیز بسیار نامنظم و درجه حرارت و میزان تبخیر نیز زیاد می‌باشد اینگونه مناطق که بمناطق نیمه خشک معروفند نیز بهتر است بکشت علوفه یکساله اختصاص یابند و در صورت کشت گندم و جو دیم بایستی نکات فنی لازم دقیقاً رعایت گردد زیرا موفقیت زراعت گندم و جو در این نواحی صرفاً در گرو رعایت مسائل و نکات فنی در زمینه حفظ و ذخیره آب بارندگی در زمین آیش خواهد بود .
ج) مناطق با میزان بارندگی سالیانه 300 تا 500 میلیمتر یا بیشتر .
زمینهائی که در مناطق با میزان بارندگی سالیانه 300 یا 500 میلیمتر و یا بیشتر از 30 تا 50 سانتیمتر قرار دارند برای زراعت‌های دیم گندم ، جو ، نخود و عدس مناسب بوده و حدود 50 درصد دیمزارهای ایران در این مناطق قرار دارند که 75 درصد محصول گندم دیم کشور را تأمین می‌کنند این مقدار بارندگی برای رشد گندم و جو کافی بنظر می‌رسد ولی چون توزیع بارندگی نا متعادل بوده و منظم نیست گیاه در فصل بحرانی احتمالاً بعد از کشت و زمان خوشه‌بندان رطوبت کافی در اختیار ندارد که با آماده کردن صحیح زمین و رعایت مسائل فنی در حفظ ذخیره رطوبت در خاک می‌توان از اتلاف رطوبت و تبخیر آن در خاک جلوگیری نموده و موفقیت زراعت دیم را تضمین نمود .
میزان بارندگی در مناطق نیز در سالهای مختلف ثابت نبوده و دچار نوسانات و تغییرات زیادی است و این نوسانات بزرگترین خطر برای تولید محصول می‌باشند زیرا فصولی که بارندگی بیشتر از حد متوسط است ممکن است قسمتهای وسیعی با کولیتواتور شخم زده و بذر افشانی شوند و در فصول بعدی که مقدار بارندگی کمتر از حد متوسط و معمولاً همراه با حرارت بیش از حد م

توسط است ممکن است منجر به نابودی محصول گردد .
منابع تأمین رطوبت خاک (2)
منابع تأمین رطوبت خاک در زراعت دیم منشأ جوی داشته و عبارتند از :
الف : نزولات آسمانی
بارندگی تأثیر بسزایی بر مقادیر عملکرد دارد و میزان آن کشت و کار هر منطقه را تعیینی‌باشند و مسئله قابل اهمیت مقدار بارش ، و پراکندگی بارش در دوره رشد و نمو محصول می‌باشد که نقش هواشناسی در پیش‌بینی دقیق زمان بارندگی برای تنظیم و انجام بموقع عملیات زراعی می‌تواند بسیار با ارزش باشد . البته عواملی نیز در استفاده بیشتر گیاه از رطوبت و نزولات آسمانی وجود دارد که عبارتند از جنس خاک ، نگهداری رطوبت توسط ذرات خاک ، نفوذ پذیری خاک ، شدت تبخیر و غیره ; که بعداً صحبت خواهد شد .
بطور کلی مقداری از بارندگی که بیشتر از حداقل لازم برای رسیدن یا Maturity گیاه است . مقدار عملکرد محصول را تعیین می‌کنند مثلاً اگر در یک شرائط خاص حداقل نزولات لازم برای رسیدن یک غله 250 میلیمتر باشد 225 میلیمتر یا کاهش فقط 25 میلیمتر ممکن است موجب عدم موفقیت محصول گردد و بر عکس 50 میلیمتر بارندگی بیش از حداقل لازم ممکن است عملکرد را دو برابر کند . متأسفانه نزولات آسمانی در بیشتر اراضی کشور ما کافی نبوده و اکثر مناطق کشور از نظر شرائط اقلیمی خشک و یا نیمه خشک و متوسط بارندگی آنها حدود 240 میلیمتر در سال می‌باشد .
جدول زیر مساحت نقاط هم باران کشور را نشان می‌دهد
میزان بارندگی مساحت به میلیون هکتار درصد نسبت به سطح کشور
کمتر از 100 میلیمتر 22 13%
100 تا 250 میلیمتر 4/100 61%
250 تا 500 میلیمتر 28 17%
500 تا 1000 میلیمتر 13 8%
بیش از 1000 میلیمتر 6/1 1%
و متأسفانه هر چه میزان بارندگی در یک منطقه کمتر باشد تغییرات کلی بارندگی در آن منطقه بیشتر است و این تغییرات با میزان بارندگی نسبت معکوس دارند .منظور از تغییرات کلی فاصله بین ماکزیمم و مینیمم بارندگی در سالهای مختلف است که در سالهای مختلف ثابت نمی‌باشد . بخصوص در مناطق خشک و نیمه خشک .
ب : شبنم
شبنم عمدتاً در شب تشکیل می‌شود چون تشکیل آن به سرد شدن برگها و سطح خاک در اثر خروج تشعشع cooling Radiational تا رسید به نقطه شبنم بستگی دارد . مقدار کلی شبنم در طول یک شب احتمالاً بیش از یک میلیمتر نخواهد بود . شبنم در رسیدن محصول مؤثر است . زیرا گیاه از قطرات شبنم که روی برگها می‌نشیند و یا باعث بالا رفتن رطوبت خاک می‌شود از راه برگ و ریشه استفاده می‌نماید و وجود شبهای خنک باعث بوجود آمدن شبنم صبحگاهی و رطوبت تا حدی لازم برای رسیدن گیاه می‌گردد . جذب شبنم در گونه‌های مختلف گیاهی بسیار متفاوت است و عمدتاً به شدت و مدت ریزش آن و همچنین رژیم رطوبتی خاک بستگی دارد و در شرایط دیم جذب شبنم بیشتر از شرائط آبی است و در مناطق خشک کمک مؤثری به بالانس آب در گیاه می‌کند .
ج : مه یا غبار
وقتی یک توده هوای گرم و اشباع سریعاً با یک توده هوای سرد و خشک در روی یک سطح سرد تعویض شود مه یا غبار تولید می‌گردد . مه بر رشد گیاه از طریق بالا بردن رطوبت هوا ، مرطوب بودن قسمتهای هوائی گیاهان و مرطوب کردن سطح خاک اثر می‌گذارد . مه یا غبارهای مکرر ممکن است از طریق کاهش تبخیر و تعرق بطور قابل ملاحظه‌ای رطوبت یک منطقه را بالا ببرند .

د: بخار آب و رطوبت نسبی
خشکی هوا عامل عمده‌ای است که احتیاجات آبی گیاه را تحت تأثیر قرار می‌دهد زیرا گیاه یک سیستم هدایت کننده آب بین خاک و هواست . در مناطق ییلاقی در شبهای خنک تابستان بخار آب از قسمتهای تحتانی به قسمتهای فوقانی آمده و تقطیر می‌گردد و مورد استفاده گیاه قرار می‌گیرد و هر چند که مقدار آن بسیار کم است باد نیز در مقدار این استفاده بسیار مؤثر است .
رطوبت نسبی اثر قابل ملاحظه ای بر تبخیر و تعرق و بنابراین بر نیاز آبی گیاهان دارد و هر چه رطوبت نسبی کمتر باشد تبخیر و تعرق زیادتر و راندمان مصرف آب کمتر است . رطوبت نسبی زیاد کمبود رطوبت خاک را جبران و رطوبت نسبی کم کمبودهای رطوبت خاک را بیشتر نمایان می‌سازد .
با توجه به بستگی زراعت دیم با عوامل طبیعی و منابع رطوبت بخوبی روشن می‌شود که شناخت هر چه بیشتر این عوامل و دقت در تعیین مقدار آنها تا چه حد می‌تواند در دستیابی به یک محصول خوب و مطمئن در دیم کاری مؤثر باشد .
تناوب و آیش در کشت دیم (2و3 )
برای تناوب که عبارتست از چرخش گیاهان زراعتی در یک قطعه زمین . در اراضی دیم نواحی پرباران و معتدل و سرد بیشتر از گیاهان خانواده بقولات یا Leguminose استفاده می‌شود که علاوه بر استفاده از محصول این نباتات خود موجب تقویت زمین از نظر ذخیره ازت نیز می‌گردند . مثل نخود و عدس . وارد نمودن آیش در تناوب زمینهای دیم عمدتاً بمنظور ذخیره رطوبت صورت می‌گیرد . معمولاً آیش یا نکاشتن زمین بمدت یکسال زراعی یا بیشتر در مناطقی صورت می‌گیرد که بارندگی کمتر از 350 میلیمتر در سال باشد و با اجرای عملیات زراعی صحیح در دوره آیش می‌توان 30 تا 35 در صد رطوبت سالانه را ذخیره نمود . عوامل دیگری که در تناوب اراضی دیم مؤثرند بافت خاک ارتفاع از سطح دریا ، میزان تبخیر و توزیع بارندگی است .
با بکار بردن روشهای تناوب ممکن است برنامه‌های آیش را حذف و یا کم نمود زیرا در حال حاضر حدود 3 میلیون از اراضی دیم کشور سالیانه بصورت آیش و بدون کاشت باقی می‌ماند . یکی از مشکلات در زراعت دیم پراکندگی نامناسب بارندگی است که بشر قادر به دخالت در آن نیست اما می‌توان بطرقی بر آن غلبه نمود بدین ترتیب که رطوبت زمستان را در سال آیش ذخیره نموده و در پائیز سال بعد بذر را در سطح این رطوبت قرار داده و با استفاده از آن بذر سبز شده و تا فرا رسیدن سرمای زمستان به قدر کافی رشد نموده و مقاوم شده و بصورت یک گیاه کامل بتواند در برابر برف و سرما مقاومت نماید و در بهار با استفاده از رطوبت موجود در خاک خود را کامل نموده و محصول کافی تولید نماید . بنابراین آیش گذاشتن زمین برای رسیدن به اهداف زیر خواهد بود .

الف ) ذخیره رطوبت در خاک

هدف اول و اصلی از آیش‌گذاری زمین دیم ذخیره سازی و حفظ رطوبت در یکسال بدون کاشت است آیش گذاشتن زمین بزرگترین تکنیک برای ذخیره آب و نزولات جوی برای عمل آوردن کام

ل زراعت دیم و افزایش میزان عملکرد محصول می‌باشد مشروط بر اینکه با اصول صحیح حفاظت آب و خاک و با استفاده از ادوات مخصوص اعمال گردد . در غیر اینصورت آیش گذاشتن زمین بدون شخم و عدم نکات فنی تأثیر چندانی در حفظ رطوبت در خاک نخواهد داشت . برابر تحقیقات بعمل آمده بازاء هر 25 میلیمتر آب ذخیره شده در زمین آیش می‌توان گندم را تا 200 کیلوگرم در هکتار افزایش داد البته فقط بارندگی هائی که از لایه 20 سانتیمتری خاک عبور کند قابل ذخیره شدن خواهد بود و بارندگیهای کم که فقط در طبقه سطحی خاک را مرطوب کند تبخیر شده و در خاک ذخیره نخواهد شد .
ب) تقویت خاک
هدف دوم از آیش‌گذاری زمینهای دیم افزایش نیتراتهای خاک است زیرا باکتریها و موجودات زنده خاک شروع به فعالیت و تجزیه و تخمیر و تبدیل مواد آلی به معدنی نموده و استفاده از امکاناتی که در خاک تأمین شده امکان پذیر می‌گردد و موجبات تبدیل بقایای گیاهی به هوموس فراهم میشود و در نتیجه تحولاتی که در طول سال آیش از نظر شیمیائی در عناصر موجود در خاک صورت میگیرد عناصر قابل جذب و مورد نیاز زراعت مانند فسفر و پتاسیم و غیره ; بیشتر فراهم خواهد شد .
ج) از بین بردن علفهای هرز
هدف سوم از آیش گذاری اراضی دیم طبق اصول صحیح از بین رفتن علفهای هرز در اثر انجام عملیات سطحی در دوره آیش است و این خود بهترین مبارزه زراعی با علفهای هرز بشمار می‌آید بعلاوه فساد علفهای هرز در زیر خاک باعث تقویت خاک می‌گردد .
مسلماً اگر در سال آیش مبارزه اصولی با علفهای هرز بعمل نیاید مانند پمپی آب ذخیره شده در خاک را کشیده و موجب کاهش سریع رطوبت خاک می‌گردند بنابراین در نقاطی که زمینهای زراعی بطور متوالی و بدون آیش کشت دیم می‌شوند به هیچ یک از سه هدف فوق نخواهند رسید و زمین بتدریج فرسوده و خسته شده و آمادگی زراعی خود را از دست می‌دهد . اگر بعللی مثل خطر فرسایش بادی خاک ناچاریم هر ساله زمین دیم را بکاریم بهتر است برای پوشیده بودن سطح زمین و جلوگیری از فرسایش بادی تناوب زراعی مناسبی را در زراعت دیم اجرا نمائیم و معمولاً در تناوب گندم و جو دیم نخود یل عدس و یا کشت گرمک را بجای آیش‌گذاری کشت نمائیم تا زمین زیر پوشش قرار گرفته و از فرسایش خاک جلوگیری شود .
خصوصیات خاک زراعتی در دیمکاری (2و3)
خاک یکی از منابع طبیعی بسیار مهم برای زندگی و بقاء انسان و حیوان بشمار می‌آید که از تجزیه تدریجی سنگها تحت تأثیر عوامل مختلف محیطی مانند آب و هوا و فعالیت موجودات زنده با گذشت زمانهای بسیار طولانی برای زیست و حیات بوجود آمده است . خاک در واقع اساس و بنیان کشاورزی است و به مجموعه ذرات و اجسام طبیعی گفته میشود که پوسته خارجی زمین را پوشانده و شرائط لازم برای رشد و نمو گیاهان زراعی را داشته باشد . از مهمترین خصو

صیات خاک که در زراعت دیم مؤثرند به ترتیب اهمیت عبارتند از: الف) بافت خاک
یادآوری میشود که نسبت درشتی و ریزی ذرات خاک که شامل شن ، لیمون یا سیلیت ، و رس است بافت خاک گویند که اگر خاکی در صد بیشتر آن شن باشد بافت را شنی و اگر در صد بیشتر آن رس باشد بافت خاک رسی و مخلوط مناسبی از شن و رس و لیمون را لیمونی می‌نامند که بهترین خاک برای کلیه زراعت‌ها بشمار می‌آید ، خاکهای مناسب برای زراعت دیم خاکهائی

هستند که دارای بافت تقریباً رسی یا رسی شنی یا لیمونی باشند زیرا خاصیت نگهداری آب و ذخیره رطوبت و مواد غذائی در این خاکها زیاد است . اما اراضی با بافت شنی یا سبک بعلت از دست دادن سریع رطوبت و تبخیر شدید برای زراعت‌های دیم مناسب نخواهد بود که البته در صورت آبیاری و تقویت با کودهای دامی و گیاهی برای احداث باغ میوه و جالیزکاری و کشت سیب‌زمینی و امثال آن مناسب خواهند بود .
ب) ساختمان خاک
چگونگی به هم پیوستن ذرات معدنی و آلی خاک را به یکدیگر که فرم و شکل خاصی به آن می‌دهد ساختمان خاک گویند . مثلاً از به هم چسبیدن ذرات شن و رس و مواد آلی خاکدانه‌ها و از اتصال خاک دانه‌ها و ذرات خاک کلوخه‌ها و شکلهای دیگر شبیه مکعبی ، زاویه‌ای یا بدون زاویه یا منشوری و استوانه‌ای و بشقابی تشکیل میشود که هر کدام در شرائط بخصوصی بوجود می‌آیند بهترین انواع ساختمان خاک دانه‌ای ریز تا کمی درشت و مکعبی کوچک و بدترین نوع ساختمان بشقابی و استوانه‌ای خواهد بود خواص فیزیکی خاکها از نظر قابلیت نفوذ به آب و هوا و ریشه بستگی به ساختمان خاک دارد . از اتصال ذرات خاکدانه‌های ریز لوله‌های نامنظم باریکی بنام لوله‌های موئین یا کاپیلاریته یا شعریه بوجود می‌آید و این لوله‌ها موجب صعود و حرکت آب از طبقات پائین خاک (150 تا 180 سانتیمتری ) بطرف سطح خاک شده که این رطوبت یا جذب ریشه گیاهان زراعتی میشود و یا سطح خاک رسیده و تبخیر میگردد . برای حفظ ساختمان خاک بایستی در موقعی که رطوبت مناسب است ( زمین گاورو) شخم زده شود در غیر اینصورت اگر زمین در موقع شخم زدن خیلی مرطوب یا خیلی خشک باشد ایجاد کلوخه‌های بزرگ و کوچک می‌کند و تبدیل آن به حال اولیه و خرد کردن کلوخه‌ها مشکل و پرهزینه و به ساختمان خاک آسیب فراوان می‌رسد . ساختمان از نظر نگهداری آب که عامل محدود کننده زراعت دیم است اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد خاک دارای منافذ و خلل فرجی به اندازه‌های مختلف است که بوسیله هوا و آب پر شده‌اند .
حرکت آب در خاک تحت اثر قوه جاذبه یا ثقل زمین است ذرات خاک قادرند بطرق مختلف مقداری آب را بر علیه قوه ثقل زمین نگهداری نمایند و مقدار آب اضافی که ذرات خاک قادر به نگهداری آن نیستند به طبقات پائین‌تر زمین رفته و وارد جریانهای تحت‌الارضی می‌گردد.
ج) عمق خاک
اگر در زمینی گودالی حفر کنیم دو طبقه یا دو لایه خاک (سطحی و زیرین ) تشخیص داده میشود . لایه سطحی معمولاً شخم میخورد و با مواد آلی و کودهای حیوانی مخلوط میباشد و در معرض هوا و آفتاب قرار میگیرد ، چون تعداد زیادی موجودات زنده کوچک و بزرگ مانند باکتریها ، قارچها ، کرمها و حشرات جونده و کاونده در این طبقه فعالیت میکنند و کودهای دامی و گیاهی را تجزیه و فاسد نموده و بمواد غذائی برای تغذیه گیاه تبدیل مینمایند لذا بدین سبب طبقه روئی یا سطحی را خاک زنده میگویند و معمولاً برنگ سیاه یا تیره میباشد این طبقه در رشد و نمو گیاهان بسیار مؤثر است ضخامت این لایه سطحی و در اراضی مختلف متفاوت بوده و بین 15 تا 25 سانتیمتر متغییر است و هر چند ضخامت این لایه بیشترباشد خاک مرغوبتر خواهد بود .

طبقه زیرین خاک که بنام تحت‌الارض موسوم است در زیر طبقه روئی قرار دارد ، این لایه معمولاً شخم نمی‌خورد و مقدار هوا کمتر از لایه بالا و آثار کودهای حیوانی و مواد آلی در این طبقه خیلی کم و ناچیز است و چون موجودات زنده در این طبقه وجود ندارند بدین جهت بآن خاک مرده یا خاک بکر میگویند بطورکلی بدو طبقه سطحی و زیرین خاک عمق خاک می‌گویند و در زراعت دیم و کلیه امور کشاورزی حائز اهمیت و مورد توجه قرار میگیرند زیرا این ضخامت دو طبقه که به عمق خاک معروف است به عنوان انباری برای ذخیره آب و مواد غذائی جهت تغذیه گیاهان زراعتی بشمار میآیند .
چون در زراعت دیم هدف ذخیره رطوبت و حفظ آن است روی این اصل هر چند عمق خاک دو طبقه

روئی و زیرین بیشتر باشد برای زراعت‌های دیم گندم و جو مناسبتر خواهد بود زیرا امکان ذخیره سازی آب در خاک بیشتر بوده و ریشه در حوزه وسیعتری از حجم خاک پخش و توزیع یافته و فعالیت برای جذب آب و مواد غذائی و استقرار بهتر فراهم میگردد . و تکامل لازم برای رشد و نمو و تولید

بیشتر پیدا میکند اگر عمق دو لایه خاک بیشتر از 120 سانتیمتر باشد خاک را عمیق مینامند و برای زراعت دیم بسیار مناسب خواهند بود ولی عمق بین 90 تا 120 سانتیمتر مناسب و عمق بین 60 تا 90 سانتیمتر متوسط و عمق بین 30 تا 60 سانتیمتر کم عمق و ضعیف و عمق کمتر از 30 سانتیمتر و یا وجود لایه‌های سنگ و قلوه سنگهای درشت و کوچک بعلت عبور دادن سریع مقدار آب و عدم نگهداری رطوبت کافی در خاک بهیچوجه برای زراعت دیم مناسب نمیباشند و بهتر است بهمان حالت طبیعی اختصاص به گیاهان علوفه‌ای و مرتعی داده شوند بخصوص اگر در پای دامنه‌های پرشیب قرار گرفته باشند .